بی حسی انگشتان پا، گزگز و سوزن سوزن شدن : علت و درمان

مورتون نوروما

مورتون نوروما نوعی سندرم فشار به عصب پا است که اعصاب متصل به ناحیه انگشتان کوچک پا را درگیر میکند. فشار به عصب‌های این ناحیه باعث احساس درد در قسمت جلویی کف پا (سینه ی پا) می‌شود. اما فشار به عصب‌ها می‌تواند گاهی باعث بی‌حسی و گزگز نیز بشود. مانند متاتارسالژی، راه‌های عمومی درمان مورتون نوروما نیز شامل استفاده از کفش طبی مناسب، استفاده از کفی طبی، استراحت (از فعالیت‌هایی مانند دویدن یا پریدن) و استفاده از کمپرس سرد است.

متاتارسالژی (درد کف پا)

متاتارسالژی اصلاحی است که برای هر نوع درد در ناحیه جلویی کف پا (سینه پا) استفاده می‌شود و میتواند باعث بی‌حسی در انگشتان پا شود. مانند بسیاری دیگر از مشکلات پا، معمولا درد از نواحی دیگری از پا نشات میگیرد اما علائم آن در ناحیه دیگری ظاهر می‌شود. در این مورد، علائم در انگشتان پا ظاهر می‌شوند. علت درد کف پا معمولا فشار بیش از حد به آن است برای مثال دویدن برای مدت زمان یا مسافت طولانی. البته شکل وحالت پای شما نیز در این مساله دخیل است. قوس زیاد کف پا، بونیون و خم بودن انگشتان پا میتوانند علل بروز متاتارسالژی یا درد کف پا باشند.

سندرم رینود

سندرم رینود (Raynaud’s Phenomenon ) حالتی است که به خاطر شرایط احساسی یا به خاطر تغییرات دمایی (سرما و گرما) رنگ انگشتان پا تغییر می‌کند. این مشکل به خاطر علائم واضحی که دارد، به راحتی قابل تشخیص است. همچنان که جریان خون در پا کم و زیاد می‌شود، ممکن است انگشتان شما به رنگ سفید، قرمز یا کبود در بیایند. دو نوع سندرم رینود وجود دارد: اولیه و ثانویه. نوع اولیه به طور خود به خودی ایجاد می‌شود و علت آن نا مشخص است و معمولا مساله خاصی نیست. نوع ثانویه بر اثر یک بیماری زمینه‌ای خاص مانند آرتروز یا روماتوئید یا لوپوس است که روی  سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته است. در این حالت، تغییر رنگ انگشتان پا به علت اسپاسم غیر طبیعی رگ‌های خونی و کاهش جریان خون به انگشتان پا است.

سرمازدگی

در فصل زمستان یا در مناطق بسیار سردسیر، هرچقدر درجه حرارات کاهش پیدا میکند، احتمال سرمازدگی افزایش می‌یابد. سرمازدگی به حالتی گفته می‌شود که پوست و بافتهای زیرین آن کاملا یخ می‌زند و انگشتان پا بسیار مستعد سرمازدگی هستند. در این حالت پوست ابتدا سرد و قرمز ، سپس بی‌حس و در نهایت سفت و رنگ‌پریده می‌شود.

مهمترین چالش سرمازدگی این است که با بیحسی انگشتان پا آغاز می‌شود و بنابراین شخص، درد و ناراحتی عصبی را احساس نمی‌کند و سرما زدگی به آرامی از سطح پوست به لایه‌های زیرین پیشروی میکند. برای جلوگیری از بروز سرمازدگی اقدامات زیر را انجام دهید:

بِربِری

بربری بیماری ناشی از کمبود ویتامین B1 است که به آن کمبود تیامین نیز می‌گویند. این بیماری با آسیب زدن به ریشه‌های عصبی خصوصا در ناحیه پا مشکل ایجاد می‌کند. اصلی‌ترین علت بیماری بربری، کمبود تیامین در بدن است. افرادی که رژیم غذایی سالمی دارند در خطر ابتلا به این بیماری نیستند. اما برای مثال افرادی که اعتیاد به مصرف الکل دارند در معرض ابتلا به بربری هستند.
علائم شایع این بیماری عبارتند ازکاهش کارایی و عملکرد عضلانی، درد و احساس سوزن‌سوزن شدن و بی‌حس شدن انگشتان پاها. خوشبختانه در صورتی که علت ابتلا به بربری تنها کمبود ویتامین باشد، با رعایت یک رژیم سالم میتوان آن را درمان کرد.

آسیب عصبی پرونئال

آسیب عصب پرونئال یک مثال فوق العاده در پزشکی برای درمان علت است و نه درمان علائم. عصب پرونئال از عصب سیاتیک نشات میگیرد و حواس را به قسمت‌های جلویی و کناری پاها و انگشتان پا انتقال می‌دهد. این عصب، عضلاتی را کنترل می‌کند که مچ پا  و انگشتان را حرکت می‌دهند. در صورتی که عصب پرونئال آسیب ببیند، طبیعتا بخش‌هایی که کنترل انها با این عصب بوده است، نیز دچار مشکل می‌شوند و گز گز و بی‌حسی انگشتان پا یکی ازین مشکلات و علائم هستند. علائم آسیب عصبی پرونئال عبارتند از:

• عدم توانایی حرکت دادن مچ پا یا بالا بردن انگشتان پاها
• بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن پاها
• کاهش توانایی فرد در حرکت دادن پاها

در صورتی که یکی از این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید.

دفرمیتی انگشتان پا

ابتلا به دفرمیتی یا تغییر شکل در پاها مانند بیماری بونیون، موجب وارد شدن فشار نامتوازن به انگشتان پا می‌شود. برای مثال بیماری بونیون موجب وارد شدن فشار به قسمت جانبی (به سمت بیرون) پاها می‌شود.

چه کسانی دچار بی حسی انگشتان پا می‌شوند؟

درحدود ۵۵ تا ۷۵ درصد از افراد مبتلا به دیابت دچار نوروپاتی اعصاب محیطی می‌شوند. دیابت یکی از اصلی‌ترین عللی است که افراد را به خاطر بی‌حسی و گز گز انگشتان پاها به مطب پزشکان می‌کشاند. در این افراد، قند خون بالا مانع از جریان یافتن خون به نحو صحیح شده و در نتیجه عصب‌ها دچار آسیب می‌شوند.

سایر افرادی که در معرض ابتلا به مشکل بی‌حسی انگشتان پاها هستند عبارتند از افرادی که اعصاب محیطی انها بر اثر یکی از این عوامل آسیب دیده است: ضربه و ترومای ستون فقرات یا دیسک کمر، شیمی‌درمانی، مصرف برخی داروهای خاص، قرارگیری در معرض سموم صنعتی یا نظامی، مصرف بیش از حد الکل و قند خون بالا.
تمامی این افراد لازم است که در صورت بروز علائم بی‌حسی در پاها به پزشک مراجعه کنند.

 بی حسی انگشتان پا گزگز و سوزن‌سوزن شدن انگشتان پا دقیقا چطور است؟

شرح دادن حس گزگز و سوزن‌سوزن شدن کمی مشکل است چرا که در هر فرد کمی متفاوت است. در هر حال وقتی دچار ان شوید دقیقا خواهید فهمید که چه حسی دارد. بسیاری از افراد این را تحت عنوان “خواب رفتن پاها” توصیف میکنند. خواب رفتن یا بی‌حسی در انگشتان پاها با خواب رفتن و بی‌حسی در سایر قسمت‌های بدن حس متفاوتی ندارد و یکسان است.

در شدیدترین حالت، بی‌حسی به حدی می‌رسد که شخص اصلا لمس شدن پاها یا گرما و سرما را حس نمی‌کند. بی‌حسی در مراحل اولیه، میتواند مانند حس فرو رفتن تعداد زیادی سوزن در پا باشد. در بسیاری موارد این حس سوزن‌سوزن شدن همراه با احساس سرما در انگشتان پاها است.

چه زمانی بی حسی انگشتان پا، نرمال است؟

همانطور که دیدید علل مختلفی برای بی‌حسی و گزگزانگشتان پا (چه خفیف و چه شدید) می‌تواند وجود داشته باشد. اما سوال این است که چگونه بدانم بی‌حسی و گزگز پای من نرمال است و چه زمان جای نگرانی دارد؟ بی‌حسی در انگشتان پا همیشه ناشی از آسیب عصبی یا کاهش جریان خون در پا است. اگر اخیرا آسیب خاصی دیده‌اید یا روتین زندگی شما به نحوی است که با توجه به آن، توضیحی منطقی برای بیحسی و سوزن‌سوزن شدن پاهایتان وجود دارد، پس جای نگرانی نیست. اما اگر توضیحی منطقی برای آن ندارید و یا این علائم با علائم دیگری مانند ضعف بینایی، سردرد، ضعف عضلانی و سایر بیحسی‌ها در بدن همراه است، لازم است به پزشک مراجعه کنید.

روش‌های درمان بی حسی انگشتان پا چیست؟

درمانهای مختلفی برای بیحسی انگشتان پا وجود دارد اما باید در ابتدا علت اصلی بروز آن شناسایی شود. اگر علت مشخص باشد، اقداماتی جهت رفع ان انجام می‌شود. برای مثال متخصص پا، پوشیدن کفش مناسب یا استفاده از کفی طبی را تجویز میکند. کفی طبی باعث می‌شود فشار‌های وارد شده با پا جذب شده و از آسیب به پا و بروز زخم و عفونت جلوگیری شود.

برای صرفا درمان علائم، ممکن است ترکیبی از داروهای مسکن، داروهای ضدصرع و داروهای ضدافسردگی تجویز شود. باید توجه داشت که این داروها دارای عوارض جانبی هستند و تنها علائم نوروپاتی محیطی را برطرف می‌کنند و علت اصلی بروز نوروپاتی را برطرف نمی‌کنند.