فتق دیسک کمر چیست؟ نشانه‌های فتق دیسک بین مهره‌های کمر

دیسک فتق، که بیرون زدگی یا پارگی دیسک نیز نامیده می‌شود یکی از علت‌های شایع کمردرد، سیاتیک و ضعف در گروه سنی ۳۰ تا ۵۰ سال است. از بین ۱۰۰ نفر، سالانه ۵ تا ۲۰ نفر از افراد بزرگسال مبتلا به دیسک کمر می‌شوند. با فتق دیسک کمر ، درد به طور معمول در ستون فقرات کمر احساس می‌شود. درد ممکن است از پایین کمر به ران، لگن یا ساق پاها گسترش یابد. چه در حال استراحت و چه در حین انجام فعالیت باشید، فتق دیسک می‌تواند باعث درد شود. حتی سرفه یا عطسه نیز ممکن است منجر به احساس درد عضلانی شود زیرا بر اعصاب مجاور فشار وارد می‌کند. این مطلب را بخوانید تا بدانید که چه عواملی باعث فتق دیسک کمر می‌شود، علائم آن چیست، بهترین گزینه‌های درمانی چیست و چه زمانی ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.

فتق دیسک چگونه اتفاق می‌افتد؟

دیسک‌های کمر بین ۳۳ مهره ستون فقرات شما قرار دارند. آنها مانند کوسن و کمک فنر ماشین برای استخوان‌های ستون فقرات شما عمل می‌کنند و در انعطاف پذیری و حرکت ستون فقرات نقش مهمی دارند.

دیسک‌های ستون فقرات دارای یک لایه بیرونی و یک لایه داخلی هستند: لایه خارجی (آنولوس) از غضروف‌های رشته ای و سخت تشکیل شده است که از لایه داخلی نرم ژله ای دیسک‌ها (هسته) محافظت می‌کند.

محتوای آب دیسک‌های ستون فقرات زیاد است، اما با افزایش سن آنها خشک و سفت می‌شوند و انعطاف پذیری را کاهش می‌دهند. فتق دیسک زمانی ایجاد می‌شود که پارگی در آنولوس ایجاد شده و مایعات هسته بیرون بزند.

به خودی خود، فتق دیسک ممکن است بدون علامت و بدون هیچ دردی باشد. در واقع، بسیاری از افراد فقط پس از آزمایش‌های تصویربرداری متوجه بیرون زدگی دیسک می‌شوند. اما اگر فتق دیسک عصب یا اعصاب نخاعی مجاور را فشرده، نیشگون یا تحریک کند، می‌تواند باعث درد گردن، کمر یا درد پا و ضعف شود.

فتق دیسک می‌تواند در هر نقطه از ستون فقرات رخ دهد، اما به طور معمول در نواحی کمر یا گردن ایجاد می‌شود. یک فرد می‌تواند همزمان چندین فتق دیسک داشته باشد.

علت فتق دیسک کمر

تحلیل رفتن دیسک طبیعی به دلیل پیری، شایع‌ترین علت فتق دیسک کمر است. از علل کمتر رایج دیسک می‌توان به بلند کردن اجسام سنگین با استفاده از عضلات کمر، بلند کردن اجسام سنگین هنگام چرخیدن و حوادث آسیب‌زا مانند سقوط و تصادفات رانندگی اشاره کرد.

سن مهمترین عامل خطر برای فتق دیسک کمر است. عوامل خطر دیگر عبارتند از:

• چاقی :

اضافه وزن باعث ایجاد فشار بیشتر بر روی ستون فقرات می‌شود.

• نوع کسب و کار :

شغل‌های طاقت فرسا که به بلند کردن یا کشیدن بارهای مکرر نیاز دارند، خطر فتق دیسک کمر در آن‌ها بیشتر است.

• سبک زندگی بی تحرک :

کمبود حرکت منظم، عضلات پشتیبان ستون فقرات را ضعیف کرده و شما را در معرض خطر بیشتری برای کمر درد و جراحات قرار می‌دهد.

• جنسیت :

مردان نسبت به زنان بیشتر در معرض خطر فتق دیسک کمر قرار دارند.

• سیگار کشیدن :

سیگار کشیدن با کاهش جریان خون در دیسک‌های ستون فقرات در ارتباط است، که روند نابودی دیسک را تسریع می‌کند.

• ژنتیک و سابقه خانوادگی :

دیسک کمر نیز از عوامل خطر ابتلا به این عارضه هستند.

علائم فتق دیسک کمر

بسیاری از افراد هیچ علامتی یا دردی از فتق دیسک ندارند. اما اگر دیسک آسیب دیده در حال فشرده سازی عصب است، ممکن است احساس درد، ضعف، بی حسی یا گزگز کنید. علائم بر اساس محل بیرون زدگی دیسک و اعصاب تحت تأثیر آن متفاوت است.

• فتق دیسک کمر:

درد، ضعف، بی حسی یا گزگز در لگن، ران، و ساق پا. در بسیاری از موارد، دیسک فتق عصب سیاتیک را فشرده می‌کند و باعث سیاتیک حاد می‌شود. به همین دلیل علائم معمولاً فقط در یک طرف بدن تأثیر می‌گذارد. همچنین ممکن است دچار کمردرد شوید.

• فتق دیسک گردن:

درد، ضعف، بی حسی یا گزگز در گردن، شانه‌ها، بازوها، دست‌ها و انگشتان. درد اغلب به صورت تابشی، تیز، احساس سوزن سوزن شدن یا برق گرفتگی توصیف می‌شود. ممکن است سرفه، عطسه یا حرکت به روش‌هایی که عصب را تحت تاثیر قرار می‌دهد، شعله ور شود. فتق دیسک کمر همچنین می‌تواند باعث ضعف عضلانی شود که بر توانایی راه رفتن یا ایستادن شما برای مدت طولانی یا بلند کردن و نگه‌داشتن بارهای سنگین تأثیر می‌گذارد.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنم؟

در موارد شدید، فتق دیسک می‌تواند باعث درد قابل توجه، مشکل ایستادن یا راه رفتن، ضعف و بی حسی یا تغییر عملکرد روده و مثانه شود. اگر این علائم را تجربه کردید، به دنبال مشاوره و درمان پزشکی باشید.

برای تشخیص فتق دیسک کمر، پزشک از شما در مورد سابقه پزشکی، حوادث یا جراحات اخیر و بیان علائم از شما سوال می‌کند. پزشک، معاینات جسمی و عصبی را برای تشخیص میزان قدرت، واکنش بدن، تعیین نقاط درد و دامنه حرکت شما انجام می‌دهد. پزشک شما ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر ای را نیز انجام دهد، که محل فتق دیسک و اعصاب آسیب دیده را نشان می‌دهد.

بهترین درمان فتق دیسک کمر  

بهترین درمان برای هر بیمار متفاوت است معاینه دقیق و مشخص کردن بهترین  و مناسب ترین روش درمانی بستگی به وضعیت هر بیمار دارد.

در بسیاری از موارد، درد و التهاب ناشی از فتق دیسک طی چند هفته تا چند ماه با درمان محافظه کارانه بهبود می‌یابد. پزشک شما ممکن است یک یا ترکیبی از موارد زیر را توصیه کند:

استراحت

فعالیت‌هایی که باعث درد می‌شوند را تا زمان رفع علائم متوقف کنید. خوابیدن طولانی مدت در رختخواب اصلا توصیه نمی‌شود. تحرک و حرکت منظم به کاهش سریع‌تر درد و التهاب کمک می‌کند. بی تحرکی طولانی مدت، زمان بهبودی شما را کند می‌کند و ممکن است منجر به درد طولانی مدت و ضعف عضلانی شود. تا جایی که می‌توانید فعالیت‌های کم ضربه مانند پیاده روی یا حرکات کششی مناسب را انجام دهید.

داروها

مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. اگر درد یا اسپاسم عضلانی قابل توجهی دارید، ممکن است پزشک داروهای مسکن قوی‌تر، شل کننده عضلات یا داروهای درد عصبی برای شما تجویز کند.

تزریق کورتیکواستروئید

کورتیکواستروئیدها می‌توانند التهاب و تحریک اطراف اعصاب آسیب دیده را کاهش دهند. اثرات تزریق یک راه حل موقتی است.

فیزیوتراپی

فتق دیسک می‌تواند آسیب‌های بسیار دردناکی باشد که زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خبر خوب این است که شما برای ترمیم فتق دیسک لزوماً مجبور به جراحی نیستید. در حقیقت، مطالعات نشان داده است که ۹۰٪ بیماران با گذراندن دوره های درمانی غیر جراحی مانند فیزیوتراپی قادر به بهبودی هستند. پزشک ممکن است برای کمک به شما در کاهش درد و بهبود قدرت عضلانی، تعادل، استقامت، انعطاف پذیری و دامنه حرکت، فیزیوتراپی را توصیه کند. همچنین یک درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا در حالت نشسته و ایستاده وضعیت بدنی مناسب و موقعیت‌های مناسب بدن را تمرین کنید. یک فیزیوتراپیست شما را ملزم به انجام تمرینات خاصی برای کاهش درد و تقویت عضلات مرتبط با بیرون زدگی دیسک می‌کند. برنامه‌های فیزیوتراپی همچنین شامل اولتراسوند درمانی، ماساژ عمیق بافت، سرما و گرما درمانی، ورزش‌های کششی، تحریک الکتریکی عضلات و ورزش های هوازی است.

• ماساژ بافت عمقی از فشار برای از بین بردن اسپاسم و تنش عضلانی ناشی از فتق دیسک استفاده می‌کند.
• گرما درمانی به افزایش مواد مغذی و اکسیژن در منطقه آسیب دیده برای بهبود کمک می‌کند.
• سرما درمانی به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کند.

ورزش

درمان‌های فعال مانند ورزش برای فتق دیسک بر ثبات هسته، انعطاف پذیری و تقویت عضلات متمرکز هستند. به خاطر داشته باشید که عضلات اصلی به حمایت از ستون فقرات کمک می‌کنند. یادگیری روشهای مناسب کشش و انعطاف پذیری به حرکت آسان بدن کمک می‌کند. تقویت عضلات کمر، برای پشتیبانی ستون فقرات و تسکین درد موثر است. یک فیزیوتراپیست اصول مراقبت از خود و تمرینات خانگی را نیز به شما آموزش می‌دهد. به این ترتیب می‌توانید از آسیب دیدگی بیشتر جلوگیری کرده و از تأثیرات طولانی مدت فیزیوتراپی لذت ببرید. با فیزیوتراپی، شما در بهبودی خود فعال هستید.

چه زمانی جراحی گزینه‌ی مناسبی برای درمان است؟

اگر درد، ضعف و بی حسی در زندگی روزمره و توانایی عملکرد شما تأثیر بگذارد یا تغییراتی در عملکرد مثانه و روده به دلیل فشرده سازی عصب داشته باشید، ممکن است جراحی تنها راه درمان باشد. اگر درمان‌های محافظه کارانه موثر نباشد و بعد از ۶ هفته هنوز درد قابل توجهی را تجربه کنید، پزشک گزینه‌های جراحی را با شما در میان می‌گذارد.

رایج‌ترین روش جراحی فتق دیسک، دیسککتومی کم تهاجمی است. در طی دیسککتومی، جراح یک برش کوچک در پشت شما ایجاد می‌کند تا قسمت آسیب دیده دیسک را از بین ببرد. از آنجا که این جراحی حداقل تهاجمی است، خطرات کمتری وجود دارد و زمان بهبودی کوتاه‌تر است.

در موارد شدیدتر، عمل جراحی تهاجمی برای برداشتن قسمت‌هایی از مهره ها یا کل دیسک آسیب دیده انجام می‌شود. این نوع جراحی‌ها ممکن است نیاز به جایگزینی دیسک با دیسک‌های مصنوعی یا همجوشی ستون فقرات داشته باشند.