فروش ویژه
فهرست مطالب
رژیم غذایی بیماران دیابتی
همانطور که می دانیم دیابت بیماری است که بدن قادر به تنظیم قند خون به صورت طبیعی نمی باشد، به همین علت در انواع دیابت نوع یک و در دیابت نوع دو قند خون از مقادیر طبیعی بالاتر و پایین تر می‌آید، یکی از کمک های عمده ای که می توان بعد از دارو درمانی و انسولین درمانی برای بیماران دیابتی انجام داد، رژیم درمانی است. رژیم غذایی بیماران دیابتی با هدف کنترل بالا و پایین رفتن های تندهنگامِ قند خون انجام می شود.
پس اساساً رژیم غذایی، رژیمی است که باعث اجتناب از غذاهایی که شاخص گلایسمیک خون را بالا می‌برند خواهند بود و البته باید ذکر کرد که در رژیم غذایی بیماران دیابتی علاوه بر مقدار غذا، انرژی دریافتی، مقدار چربی، زمان غذای صرف شده نیز می تواند مؤثر باشد.
یکی از عمده اهدافی که ما در رژیم غذایی بیماران دیابتی دنبال می‌کنیم کاهش وزن است. در بسیاری از موارد مشاهده می گردد که کاهش وزن در این افراد باعث بهبود پاسخ انسولین، یعنی باعث بهبود حساسیت به انسولین خواهد شد و مقاومت به انسولین را کمتر می کند.
فروشگاه بازار پزشکی با بهره گیری از بهترین برندها و دانش فنی خود توانسته تا کنون خوش بدرخشد. فروشگاه بازار پزشکی از هر گونه تلاشی برای بالا بردن کیفیت خرید مشتریان خود دریغ نمیکند و همواره در تلاش است تا اسان ترین فرایند خرید با قیمت های واقعی و بدون واسطه از برندهای معتبر را برای مشتریان خود فراهم آورد. تامین مطمئن، سریع و اقتصادی کالاهای پزشکی و لوازم سلامت کاربران با بالاترین کیفیت از اولویت های سایت بازار پزشکی می باشند. به منظور رفاه حال شما عزیزان امکان پاسخگویی به سوالات شما عزیزان در خصوص محصولات، نحوه سفارش، تعیین سایز و موارد دیگر می توانید با تلفن ۰۲۱۹۲۰۰۷۷۲۴ و ۰۹۳۶۱۰۵۳۳۳۳ در ساعات کاری 10 تا 17 در ارتباط باشید.
بنابراین یکی از اولین قدم ها در در درمان بیماری دیابت این است که در چند ماه اول بتوانیم رژیمی غذایی را طراحی کنیم که این رژیم بتواند وزن شخص را کاهش دهد.
درصورتی که رژیم غذایی بیماران دیابتی طراحی شده قادر به کاهش این امر % وزن شخص باشد این امر می تواند در پاسخ بیمار به انسولین و تنظیم قند خون وی بسیار مفید باشد.
البته باید دقت کرد که این امر بسیار وابسته است به این که آیا شخص دیابتی اضافه وزن دارد یا نه چرا که همانطور که می دانیم در بیماران دیابتی نوع اول که وابسته به انسولین هستند و عمدتاً کودکان و نوجوانان می باشند، ممکن است که ما کاهش وزن ناخواسته نیز در بیمار داشته باشیم.
پس تنها در بیماری مبتلا به چاقی و یا دارای اضافه وزن، اولین هدف کاهش وزن خواهد بود. بعد از شروع روند کاهش وزن در نتیجه رژیم های درمانی تخصصی، در ازای همین رژیم یکی از مهم ترین کارها یا اهدافی که دنبال می شود، این است که ما تعداد وعده های غذایی را افزایش دهیم و مقدار غذا را در هر وعده کاهش دهیم.
در پاسخ به این سوال که چرا این روند دنبال می شود و چرا این هدف را پیش می‌‌گیریم؟ باید گفت که اگر ما در یک وعده غذایی مقدار زیادی انرژی و مقدار زیادی کربوهیدارت استفاده کنیم، قطعاً باعث بالا رفتن تندهنگام قند خون در یک مدت زمان بسیار کوتاه خواهد شد، قاعدتاً زمانی که این اتفاق می‌افتد، بدن بدنبال مکانیسمی برای پاسخ به این افزایش قند خون خواهدبود که این پاسخ اغلب افزایش ترشح انسولین می باشد و هر چقدر که قند خون بیمار بالاتر باشد، پاسخ هم شدیدتر و ترشح انسولین بیشترخواهد بود.
لذا به صراحت می توان گفت افت قند خون هم بعد از وعده غذایی پرکربوهیدرات بیشتر خواهد بود. پس یادمان باشد زمانی که کربوهیدرات زیادی می‌خوریم بعد از آن باید انتظار پایین افتادن قند خون را داشته باشیم.
بنابراین یکی از اهدافی که دنبال می شود کم کردن مقدار کربوهیدرات های ساده است. اول باید تعریفی از کربوهیدرات های ساده انجام شود. به صورت ساده می توان گفت که کربوهیدرات ساده، ترکیبات شیرین و سهال الهضمی هستند که سریعا جذب شده و باعث بالا رفتن قند خون می گردند.
هر غذایی که کربوهیدرات ساده بیشتر داشته باشد قند خون را بیشتر بالا می کشد، برای مثال می توان از عسل، شکر، قند، شکلات، شیرینی نام برد. لازم بذکر است در بسیاری از غذاهایی که کربوهیدراتی هستند، قند به صورت ساده نبوده، بلکه به صورت پیچیده وجود دارد، مثل کربوهیدراتی که در برنج، نان و سیب زمینی وجود دارد.
اگرچه مقدار کل کربوهیدراتی که در این غذاها وجود دارد ممکن است بیشتر از مقدار قند ساده مصرفی افراد باشد، ولی به دلیل اینکه سریعا آزاد نمی شوند و باید هضم و جذب شوند، قند خون را خیلی بالا نمی‌برند.
البته باید این را متذکر شد که این امر ما را مجاز نمیکند که بتوانیم مقدار خارج از کنترل از کربوهیدرات‌های پیچیده را استفاده کنیم. قاعدتاً خط قرمز ما همان رژیم مناسب برای وزن ایده‌آل ما است.
اگر ما در طولانی مدت رژیم غذایی برای وزن ایده‌آل مان را داشته باشیم، رفته رفته به آن وزن ایده‌آل نزدیک می شویم و اینجاست که اگر ما اضافه وزن داشته باشیم، دچار کاهش وزن خواهیم شد.
از طرفی دیگر زمانی که ما مقدار غذاها را کم می کنیم، مقدار کربوهیدرات ساده را نیز کاملاً به حد پایین می رسانیم، کربوهیدرات پیچیده را هم به اندازه ای لازم کنترل می کنیم تا بتوانیم یک رژیم غذایی سالم داشته باشیم.
در طراحی رژیم غذایی بیماران دیابتی چند آیتم را باید در نظر گرفت که بسیار مهم هستند، یکی از مهم ترین آن‌ها این است که افرادی که دیابتیک هستند عمدتاً ذایقه شیرین دارند، یعنی این که فرد دوست دارد غذای شیرین بخورد.
مثلاً اگر برای او حلیم در نظر گرفته شود ترجیح خواهد داد به آن شکر اضافه نماید. این ذایقه شیرین پیروی از رژیم غذایی طراحی شده را برای بیماران دیابتیک را سخت خواهد کرد.
یادمان باشد که ما حتی در رژیم های کاهش وزن هم ممکن است ذایقه شیرین داشته باشیم و آن جا هم این ذایقه شیرین دردسر ساز خواهد شد ولی نه به اندازه ای که این امر در رژیم‌های دیابتیک دردسر ساز می باشد. پس یادمادن باشد اگر ما دیابتیک هستیم باید بسیار دقت کنیم که ذایقه شیرینمان را پایین بیاوریم.
چطور می شود ذایقه شیرین را در بیماران دیابتی پایین آورد؟ یا از بین برد؟
به عنوان قانون اول می توان گفت کاهش دریافت قند ساده منجر به کاهش گرایش به این ماده خواهد شد: ذایقه شیرین مثل میل به کشیدن سیگار کشیدن و یا مصرف مواد مخدر است هر چقدر به این تمایل بیشتر پاسخ دهیم، گرایش به تکرار رفتار بیشتر خواهد شد در صورتی که اگر کمتر استفاده کنیم، روند کاهشی نشان خواهد داد.
بنابراین توصیه می شود که افراد از مواد شیرین کمتر استفاده کنند، حتی در برخی از موارد مشاهده می شود که افراد این سوال را مطرح می نمایند که آیا می توان به جای قندهای طبیعی به جای گلوکز از شیرین کننده های سنتتیک استفاده کنیم، چرا که این ترکیبات فاقد انرژی و قند قابل جذب می باشند.
از نظر متخصصین تغذیه استفاده از این ترکیبات به صورت بی رویه صحیح نمی باشد چرا که اگر چه این قندهای سنتتیک یا مصنوعی انرژی یا قند ندارند، اما همچنان ذایقه شیرین را تقویت می کنند، یعنی زمانی که فرد صبحانه، ناهار و یا شام خود را با استفاده از این شیرین کننده ها خوش طعم نموده و مصرف نماید، قاعدتاً ذائقه‌ی شیرین در این فرد طوری تقویت می شود که بعد حتی در میان مدت و در کوتاه مدت شاهد عدم کنترل تمایل خویش به مصرف مواد شیرین خواهد بود.
یعنی وقتی که به او شیرینی تعارف و یا غذاهای ناسالم غیر مجاز به او تعارفی می شود، قادر به کنترل اشتهای خود برای مصرف این ترکیبات نخواهد بود. به خاطر همین مصرف این شیرین کننده ها توسط متخصصین توصیه نمی گردد.
باید گاهی دقت کرد علاوه بر تاثیر این ترکیبات در تقویت ذائقه شیرین افراد، بسیاری از این ترکیبات صناعی به لحاظ بهداشتی و سلامتی هم ممکن است مشکل داشته باشند.
برای مثال می توان گفت بعضی از این شیرین کننده های مصنوعی تراتوژن و یا سرطانزا می باشند. بنابراین تاکید می گردد که از زیاده روی در مصرف این ترکیبات خودداری گردد.
پس در رژیم غذایی بیماران دیابتی اولین سیاست ما کاهش وزن است همچنین توصیه می کنیم که افراد کربوهیدرات کمتری را از نوع کربوهیدرات ساده یا از نوع قندهای ساده استفاده کنند ولی از کربوهیدرات پیچیده می توانند به اندازه مشخص شده استفاده نمایند.
این امر به این معنی نیست که ما مصرف کربوهیدرات را در بیماران دیابتی حذف نماییم. همان طور که می دانید در یک فرد سالم اگر توصیه می کنیم که ۵۵% از انرژی روزانه را توسط کربوهیدرات تأمین کنیم، در یک فرد دیابتیک هم کم و بیش همین‌طور است. منتها ما با کاهش انرژی دریافتی کل کربوهیدرات و سهم قندهای ساده را در این افراد باید متعادل می نماییم.
بنابراین رژیم غذایی که توصیه می شود، یک رژیم غذایی 5 تا 6 وعده غذایی خواهد بود که شامل 3 وعده اصلی و 2 تا 3 میان وعده است که قاعدتاً در این وعده ها از قندهای کمتری استفاده می کنیم و غذاها چربی کمتری نیز خواهد داشت، چرا که رژیم غذایی بیماران دیابتی چیزی در حدود ۵۰۰ کیلوکالری، کمتر از رژیم معمول برای شخص خواهد داشت.
مطلب بعدی که در بیماران دیابتیک ممکن است بسیار تعیین کننده باشد، این است که افراد مبتلا به دیابت در صورت عدم کنترل صحیح قند خون با پیشرفت بیماری، با مشکلات کلیوی یا همان نفروپاتی مواجه خواهند شد که بسیار رایج و در خیلی موارد برای بیماران دیابتیک که بیماری خود را کنترل نمی نمایند امری اجتناب ناپذیر است.
سوالی که اینجا مطرح می شود این است که آیا راهی برای پیشگیری از نفروپاتی وجود دارد؟ برای پیشگیری از ابتلا به نفروپاتی دیابتی لازم است دیابت خود را کنترل کنید. با کنترل موثر دیابت، میتوان تا حد زیادی از بیماری کلیوی دیابتی پیشگیری نمود یا آن را به تأخیر انداخت.
مسئله بعدی که در مورد بیماران دیابتی باید برای خوانندگان محترم مطرح نمایم، این است که بیماران دیابتی عمدتاً در یک وضعیت اسیدوز متابولیک قرار می گیرد یعنی این که به علت پایین افتادن قند خون در طول روز در محیط بدن بیماران دیابتی یک شرایط اسیدی ایجاد می‌شود.
این اسیدی شدن ناشی از پایین افتادن قند خون و استفاده از چربی‌ها به عنوان منبع انرژی در بدن می باشد. که عواقب خطرناک و ناخواسته ای نظیر از دست دهی کلسیم در بدن خواهد داشت، بدین معنی که استخوان های ما کلسیم را برداشت و داخل خون آزاد و در نهایت از ادرار دفع خواهند نمود.
دیده شده است که اسیدوز به صورت معنی داری منجر به دفع 5 میلی گرم از کلسیم از بدن ما دفع می‌شود و با در نظر گرفتن این امر که در بدن انسان در حدود ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ گرم کلسیم وجود دارد و اگر ما در روز بخواهیم نیم گرم از این را به این راحتی از دست بدهیم خیلی راحت مقدار زیادی از کلسیم بدنمان تخلیه و نتیجه این امر منجر به مشکلات استخوانی و متابولیک جدی خواهد شد.
به همین علت توصیه می گردد که با طراحی رژیم های غذایی تخصصی از گرسنگی های طولانی مدت در بیماران دیابتی جلوگیری کنیم که این القا اسیدوز دیابتیک و در نتیجه مشکلات ناشی از دفع زیاد کلسیم جلوگیری گردد.
قاعدتاً اسیدوز در طولانی مدت مشکلات دیگری را نظیر ریزش مو بوجود خواهد آورد زیرا همان طور که می‌دانید فولیکول های مو به اسیدوز بسیار حساسند یعنی در زمانی که محیط بدن ما اسیدی می شود فولیکول های مو سست می شوند و مو ریزش پیدا می کند.
یکی از مهم ترین اقدامات برای جلوگیری از گرسنگی و کتواسیدوز دیابتیک در بیماران این است که ما تعداد وعده غذایی مناسب را مثلاً ۵ تا ۶ وعده غذایی در روز را در برنامه غذایی بیماران بگنجانیم و از فاصله وعده های غذایی بیش از ۴ تا ۵ ساعت اجتناب نماییم.
به نظر می آید که زمان ۴ ساعت برای وعده های غذایی بهترین فاصله بوده و فاصله زمانی بیش از این زیاد بوده و کمتر از این باعث به هم خوردن بالانس زمانی رژیم غذایی خواهد بود.
