از زمانی که کمپانی بیمه عمر متروپولیتن در ایالات متحده دریافت که افرادی که لاغرترند طول عمر بیشتری دارند، تمایل به کاهش وزن و لاغر شدن از یک رویکرد زیبایی شناختی به یک رویکرد سلامتی تبدیل شد.
محققان سال هاست بر این باورند که افرادی که لاغرتر هستند (نمایه توده بدنی پایین تری دارند)، در معرض خطر پایین تر بیماری هایی از قبیل دیابت، قلب و عروق، سرطان ها، کبد چرب و بیماری های التهابی مختلف هستند.
به همین علت افراد مختلف به این فکر افتادند که بتوانند به هر روشی که شده وزنشان را کاهش دهند. این تمایل همه گیر باعث شد که در جوامع امروزی روش های مختلفی برای کاهش وزن وجود داشته باشد. اعتبار و سلامت انواع روش های کاهش وزن بسیار بحث انگیز بوده است.
در این مقاله مضرات کاهش وزن های شدید (بیش از ۳-۲ کیلوگرم کاهش وزن در ماه) بر سلامت افراد مورد بررسی قرار می گیرد.
فروشگاه بازار پزشکی با بهره گیری از بهترین برندها و دانش فنی خود توانسته تا کنون خوش بدرخشد. فروشگاه بازار پزشکی از هر گونه تلاشی برای بالا بردن کیفیت خرید مشتریان خود دریغ نمیکند و همواره در تلاش است تا اسان ترین فرایند خرید با قیمت های واقعی و بدون واسطه از برندهای معتبر را برای مشتریان خود فراهم آورد. تامین مطمئن، سریع و اقتصادی کالاهای پزشکی و لوازم سلامت کاربران با بالاترین کیفیت از اولویت های سایت بازار پزشکی می باشند. به منظور رفاه حال شما عزیزان امکان پاسخگویی به سوالات شما عزیزان در خصوص محصولات، نحوه سفارش، تعیین سایز و موارد دیگر می توانید با تلفن ۰۲۱۹۲۰۰۷۷۲۴ و ۰۹۳۶۱۰۵۳۳۳۳ در ساعات کاری 10 تا 17 در ارتباط باشید.
رژیم های لاغری پر خطر برای کاهش وزن
مشاهده می شود که افراد مختلفی بدون مراجعه به متخصص تغذیه و با رژیم های خودسر باعث کاهش وزن های بسیار شدید در خود می شوند که البته از نظر خود شخص ممکن است بسیار رضایت بخش باشد، ولی از نظر سلامت این نوع کاهش وزن ها می تواند حتی باعث ناتوانی های دائمی در شخص باشد.
رژیم هایی لاغری که فرد برای خویش طراحی می نماید یا حتی افراد غیر متخصص تغذیه طراحی می نمایند گاهاً بسیار خطرناک است. از انواع این رژیم ها می توان به رژیم هایی که محدودیت بسیار بالای انرژی روزانه (گرسنگی های طولانی مدت) یا استفاده از داروهای مسهل یا مختل کننده هضم و جذب مواد غذایی اشاره کرد.
برای مثال ممکن است برای خانمی با سن ۴۳، وزن ۷۳ و قد ۱۵۰ که نمایه توده بدنی ۴/۲۳ (چاقی درجهی ۱) دارد، با فعالیت متوسط به پایین مقدار انرژی ۱۷۰۰ کیلوکالری باعث ثابت ماندن وزن خود خواهد شد.
حال اگر این خانم تمایل به کاهش وزن داشته باشد، ما تنها مجاز به کاهش ۵۰۰ کیلوکالری از انرژی دریافتی روزانه وی می باشیم یعنی اگر ایشان روزانه ۱۲۰۰ کیلوکالری انرژی دریافت نمایند (که حداقل انرژی دریافتی توسط یک فرد می تواند باشد) در هفته نیم کیلوگرم (یا در ماه ۲ کیلوگرم) کاهش وزن خواهد داشت.
حال اگر این شخص بخواهد به جای ۲ کیلوگرم در ماه کاهش وزن بیشتری داشته باشد، (که توصیه نمی شود)، ممکن است رژیم ۹۰۰ کیلوکالری یا پایین تر را تجربه نماید. این رژیم غذایی با محدودیت بسیار زیاد انرژی در طول ۳-۲ ماه باعث بروز موارد زیر خواهد شد.
۱ـ ورود به مرحله اسیدوز (کتواسیدوز): کتو اسیدوز وضعیتی است که در گرسنگی های طولانی مدت اتفاق میا فتد و همه ما با آن آشنا هستیم.
بعد از گرسنگی های طولانی مدت مثلاً در روزهایی که صبحانه نمی خوریم یا بسیار طولانی مدت گرسنه هستیم، بدن با شکستن چربی ها در بدن تولید کتون بادی ها را انجام میدهد. که با تجمع کتون بادی ها در خون، بوی (ناشتایی) از دهان کاملاً قابل استنشاق می باشد.
کتون بادی های تجمع یافته در بدن می توانند باعث تولید کلسترول و چربی های نامطلوب شده و باعث بالا رفتن کلسترول تام، LDL و نسبت LDL به HDL شده و باعث کاهش HDL (چربی مطلوب) می شود که تمام این اتفاقات باعث بالا رفتن خطر بیماری های قلب و عروق و دیابت نوع دوم خواهد شد.
۲ـ بالا رفتن خطر تولید سنگ های صفراوی: همان طور که در مورد شماره ۱ ذکر شد، تولید بالای کلسترول در نتیجه بالا رفتن غلظت کتون بادی ها در بدن باعث افزایش تولید سنگ های صفراوی در کیسه صفرا خواهد شد.
می دانیم که نمک های صفراوی در کبد از کلسترول و مشتقات آن تولید می شود، بنابراین طبیعی است که با بالا رفتن تولید درون ساز کلسترول، میزان تولید نمک های صفراوی در کبد افزایش یافته و در کیسه صفرا تجمع پیدا می کنند.
نوشیدن کم مایعات نیز که در این نوع رژیم های محدود غذایی شایع می باشد به تشکیل سنگ های صفراوی کمک می کند. در بسیاری از موارد تشکیل سنگ های صفراوی حتی می تواند باعث از دست دادن کیسه صفرا در افراد از طریق جراحی شود.
۳ـ ریزش مو: در بسیاری از موارد، بالا رفتن غلظت کتون بادی ها در خون باعث حساس شدن فولیکول های مو در بدن شده و باعث ریزش مو در افراد شود. البته بسیاری از افرادی که با استفاده از گرسنگی های شدید و طولانی وزن کم می کنند، با شکایت از ریزش مو به مشاور تغذیه مراجعه می نمایند. در این افراد حتی تجویز مکمل روی (Zn) نیز تأثیر زیادی در جلوگیری از ریزش مو نخواهد داشت.
۴ـ چین و چروک های صورت: افرادی که رژیم های بسیار محدود از نظر انرژی را به مدت طولانی تجربه می کند، چین و چروک های صورت به خصوص در اطراف چشم و لب ها افزایش می یابد. البته نوشیدن مایعات فراوان تا حد کمی می تواند وضعیت فوق الذکر را بهبود بخشد، ولی جلوگیری نخواهد کرد، به خصوص در افرادی که در سنین میانسالی می باشند، اضافه شدن چین و چروک در صورت ممکن است تا آخر عمر باقی بماند.
۵ـ احساس ضعف در طول روز: محدودیت شدید انرژی روزانه بعد از ۲-۱ هفته باعث بروز ضعف ظهرگاهی یا عصرگاهی خواهد شد. که بسیار اجتناب ناپذیر به نظر می آید. این ضعف ها ممکن است قبل از وعده ناهار یا قبل از وعده شام بروز نماید. این ضعف ها عمدتاً به دلیل کمبود انرژی و حتی ریزمغذی هایی مانند ویتامین های محلول در آب که متابولیسم انرژی را واسطه گری مینمایند، باشد.
چارهی کار:
برای جلوگیری از مشکلات ایجاد شده در نتیجه محدودیت شدید انرژی طولانی مدت توصیه می شود موارد زیر رعایت شود:
• اجتناب از رژیم های خودسر یا رژیم هایی که توسط افراد غیر متخصص تجویز می شود، این رژیم ها عمدتاً بسیار محدود بوده و انرژی بسیار پایینی را وارد بدن می نمایند.
• پیروی از یک رژیم مناسب برای شخص که معمولاً ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوکالری انرژی از انرژی توصیه شده برای وی کمتر دارد. این محدودیت متوسط انرژی باعث کاهش وزنی معادل ۳-۲ کیلوگرم در ماه خواهد شد که در این صورت فرد هیچگونه مشکلی از مشکلات پنج گانه ذکر شده را تجربه نخواهد کرد.
• حصول اطمینان از مصرف کافی مایعات، سبزیجات و میوه جات به منظور تأمین آب، الکترولیت ها و ویتامین های لازم که برای متابولیسم بدن لازمند.
• اطمینان از مصرف تمام گروه های غذایی در وعده های غذایی.
• اطمینان از افزایش فعالیت بدنی مخصوصاً پیاده روی نسبتاً تند که باعث افزایش تجزیه چربی ها در بدن می شود. ورزش های دیگر نیز در صورتی که هوازی باشند توصیه می شود.
• اجتناب از مصرف مواد غذایی پرکالری مانند شکلات، شیرینی های خامه ای و غذاهای با چربی بالا که این مواد غذایی دانسیته انرژی بسیار بالایی داشته و باعث افزایش شدید انرژی دریافتی می شوند.
رژیم هایی که بسیار سریع باعث کاهش وزن می شوند، باعث بروز مشکلات جدی در سلامت شخص خواهند شد. ضمناً این که وزن کاهش یافته با این نوع رژیم های کاهش وزن پایدار نیست و به محض اینکه شخص رژیم را کنار گذاشت، افزایش وزن بسیار شدیدی سراغ شخص خواهد آمد که چه بسا وزن شخص را از وزن اولیه قبل از رژیم غذایی نیز بالاتر خواهد برد.
بنابراین توصیه می شود تمام علاقمندان به رژیم های غذایی کم کالری، این نوع رژیم ها را از متخصص یا کارشناس تغذیه درخواست نمایند تا از مشکلات ناشی از کاهش وزن سریع جلوگیری شود.