فتق دیسک

فتق دیسک هنگامی رخ می دهد که مرکز ژل مانند دیسک از ناحیه ای ضعیف در دیواره بیرونی و سخت آن بیرون بزند یا به آن فشار وارد کند. در پارگی دیسک مایع ژله مانند از دیسک خارج شده و پراکنده شود.

 درمان دیسک کمر :

استراحت، داروهای ضد درد، تزریق ستون فقرات و فیزیوتراپی اولین قدم برای بهبودی است.بیشتر افراد در مدت ۶ هفته بهبود می یابند و به فعالیت روزمره زندگی باز می گردند. در صورت تشدید و یا ادامه علائم، ممکن است عمل جراحی توصیه شود.

آناتومی دیسک ها :

ستون فقرات از ۲۴ استخوان متحرک به نام مهره ساخته شده است.
بخش کمری (پایین کمر یا لومبار) ستون فقرات را تشکیل می دهند و بیشترین وزن بدن را تحمل می کنند.
5 مهره کمری به شماره L1 تا L5 مانند کمک فنر عمل می کنند و مانع از سایش مهره ها به یکدیگر می شوند.
حلقه بیرونی دیسک آنولوس نامیده می شود.
این باندها دارای فیبر هستند که بین بدنه مهره ها قرار می گیرند.
هر دیسک دارای یک مرکز پر از ژل به نام هسته است.
در هر سطح دیسک، یک جفت ریشه اعصاب نخاعی از نخاع خارج شده و به بدن شما منتقل می شوند.
نخاع و اعصاب ستون فقرات شما به عنوان یک “تلفن” عمل می کند، به شما امکان می دهد پیام ها یا تکانه ها را به عقب و جلو بین مغز و بدن خود هدایت کنید تا حرکات را کنترل کنید و یا حس شود.

پارگی بیرون زدگی یا فتق دیسک کمر چیست؟

فتق یا بیرون زدگی و یا پارگی دیسک هنگامی ایجاد می شود که مرکز ژل مانند دیسک شما از طریق پارگی در دیواره دیسک سخت (انولوس) خارج شود. این ماده ژل مانند برای ریشه اعصاب نخاعی تحریک کننده است و باعث چیزی مثل یک تحریک شیمیایی می شود. درد در واقع ناشی از التهاب ریشه عصب نخاعی و تورم ناشی از فشار فتق دیسک است. با گذشت زمان، فتق تمایل به کوچک شدن دارد و ممکن است درد جزئی یا شدید را تجربه کنید. در بیشتر موارد کمردرد و یا درد تیر کشنده به پاها در مدت ۶ هفته برطرف شود.

دیسک عادی و فتق دیسک:

ماده هسته پر شده با ژل از طریق پارگی در ناحیه دیسک بیرون می زند و فشار روی ریشه عصب نخاعی وارد می کند.

اصطلاحات مختلفی برای توصیف فتق بکار می رود شامل:

• بیرون زدگی دیسک یا بالجینگ یا پروتروژن دیسک  وقتی اتفاق می افتد که حلقه دیسک دست نخورده باقی بماند اما یک بیرون زدگی ایجاد شود که می تواند به ریشه  اعصاب فشار آورد.
• پارگی دیسک یا فتق دیسک واقعی (که به آن دیسک پارگی یا هرنی نیز گفته می شود) هنگامی رخ می دهد که لایه انولوس دیسک ترک خورده یا پاره شود و باعث می شود مرکز پر از ژل (نوکلئوس) خارج شود. گاهی اوقات فتق به حدی شدید است که یک تکه  از دیسک جدا می شود، به این معنی که یک تکه کامل از دیسک جدا شده و در مجرای نخاعی قرار می گیرد. بیشترین فتق دیسک در ستون فقرات کمری اتفاق می افتد، جایی که طناب نخاعی تمام می شود و از بین مهره های کمری ریشه های عصب خارج می شوند و سپس دوباره به هم می پیوندند تا عصب سیاتیک را تشکیل دهند، که حس و حرکت پای شما را بوجود می آورد.

علائم فتق دیسک چیست؟

علائم فتق دیسک بسته به محل فتق و پاسخ خود شما به درد بسیار متفاوت است. اگر فتق دیسک کمر دارید، ممکن است احساس درد کنید که از ناحیه کمر شما به پایین یک یا هر دو پا و گاهی اوقات به انگشتان شما کشیده شود (این درد تیر کشنده به پاها به نام سیاتیکا شناخته می شود که ممکن است ناشی از درگیری دیسک یا عصب سیاتیک باشد). درد ممکن است در هنگام ایستادن، راه رفتن یا نشستن احساس شود. فعالیت هایی مانند خم شدن، بلند کردن اشیائ، چرخیدن و نشستن ممکن است باعث افزایش درد شود. دراز کشیدن به پشت یا پهلو با خم کردن زانوها ممکن است راحت ترین حالت برای کاهش درد باشد زیرا فشار روی دیسک را کاهش می دهد.

علل فتق دیسک  چیست؟

• دیسک ها به دلیل ضربه و یا بلند کردن نادرست اشیا و گاهی حتی در شرایط کار سبک و بعد از خواب دچار پارگی یا فتق شوند.
• گاهی ممکن است به صورت خودبخود این اتفاق رخ دهد.
• در فتق خودبخودی دیسک سن نقش مهمی ایفا می کند.
• هرچه پیرتر می شوید دیسک های شما خشک ترمی شوند و کم انعطاف می شوند.
• ممکن است دیواره بیرونی فیبری سخت دیسک ضعیف شود.
• هسته ژل مانند ممکن است از طریق پارگی در دیواره دیسک بیرون زده یا پارگی داشته باشد و هنگام فشار روی ریشه یک عصب باعث ایجاد درد شود.
• ژنتیک، سیگار کشیدن و بعضی فعالیت ها ی شغلی و تفریحی ممکن است منجر به بروز  زودرس فتق دیسک شود.

چه کسانی مستعد فتق دیسک هستند؟

فتق دیسک در سن  ۳۰ و ۴۰ سالگی بیشتر شایع است. اگرچه افراد میانسال و سالخورده در صورت فعالیت بدنی شدید، کمی بیشتر در معرض خطر هستند.

• فتق دیسک کمر یکی از شایع ترین دلایل کمردرد است که همراه با درد پا است و ۱۵ برابر بیشتر از فتق دیسک گردن رخ می دهد.
• فتق دیسک گردن در ۸ درصد موارد کل دیسک های ستون فقرات ایجاد می شود.
  فقط ۱ تا ۲٪ موارد فتق دیسک در ناحیه فوقانی تا میانه پشتی ستون فقرات (توراکس) دیده می شود.

فتق دیسک چگونه تشخیص داده می شود؟

وقتی اولین بار درد را تجربه کردید، با پزشک مشورت کنید. پزشک شما تاریخچه پزشکی کاملی را برای آگاهی از وضعیت شما پیش خواهد گرفت.

• در صورت معاینه و وجود علایم فتق دیسک توصیه به انجامMRI می شود.
• در صورت وجود علایم خطر که در کمتر از ده درصد موارد فتق دیسک دیده می شود جراحی توصیه می گردد.
• در غیر اینصورت که در بیش از نود درصد بیماران صادق است بدون جراحی مشکل بیمار حل خواهد شد.

درمان :

ابتدا درمان های غیر جراحی مانند کمربند طبی، استراحت، فیزیوتراپی، ورزش درمانی، لیزر، طب سوزنی کاربرد دارد. استراحت بیش از یک هفته توصیه نمی شود.

• تصویر MRI نشان دهنده بهبود دیسک پاره شده بعد از درمان غیر جراحی است.
• بستن کمربند طبی بیش از یک ماه معنا ندارد و باید با ورزش تقویتی همراه شود. طب سوزنی باید توسط پزشک ماهر انجام شود.
• همکاران فیزیوتراپیست از روش سوزن درمانی یا نیدلینگ استفاده می کنند که با طب سوزنی تفاوت دارد.
• روش جراحی بسته که با کمک تزریق از طریق دستگاه سونوگرافی یا سی آرم انجام می شود مشکل بیمار را در بیش از هشتاد درصد موارد حل می کند.
• جراحی در مواردیکه کنترل ادرار یا مدفوع مشکل دارد یا با درمانهای معمول مشکل بیمار حل نمی شود و یا لاغری عضلات بصورت پیشرونده دیده می شود ضرورت دارد.